QUE É O LINFEDEMA?
É unha enfermidade inflamatoria, crónica que se define como a acumulación de proteínas de alto peso molecular e outros elementos (auga, sales, electrolitos, ácido hialurónico, etc…) no espazo intersticial, como consecuencia dunha alteración dinámica e/ou mecánica do Sistema Linfático, provocando un aumento progresivo e evolutivo da extremidade ou rexión corporal con diminución da súa capacidade funcional e inmunolóxica, aumento de peso e modificacións morfolóxicas (Definición segundo o 3º Consenso Latinoamericano para o tratamento do Linfedema).
A Sociedade Internacional de Linfoloxía (ISL) o define como unha acumulación anormal de proteínas tisulares, edema, inflamación crónica e fibrose.
TIPOS DE LINFEDEMA
LINFEDEMA PRIMARIO
É unha disfunción no Sistema Linfático que pode ser conxénita (hereditaria) ou ideopática (aparecer sen causa aparente).
Afecta habitualmente a membros inferiores e é máis habitual en mulleres. Está catalogado dentro das Enfermidades Raras ou Pouco Frecuentes.
Hai tres formas clínicas de Linfedema Primario en función da idade de inicio:
● Linfedema Conxénito: Maniféstase dende o nacemento (entre 0-2anos). Incidencia de 1/6000. No caso de que sexa hereditario, recoñecese como a Enfermidade de Milroy
● Linfedema Precoz: Maniféstase dende os 2 ata o 35 anos, cun pico de aparición aos 17-18anos e con máis frecuencia no sexo feminino (debido a cambios hormonais). No caso de que sexa hereditario, recoñécese como a Enfermidade de Meige
● Linfedema Tardío. Maniféstase despois dos 35 anos. Ten un pico de aparición aos 50 anos.
LINFEDEMA SECUNDARIO
Hai numerosas causas para este tipo de Linfedema producidas por lesión, obstrución ou infiltración dos vasos ou ganglios linfáticos como por exemplo:
● Cirurxía, biopsia e disección en oncoloxía.
● Causa parasitaria (Filariase).
● Cancro e metástase.
● Radioterapia.
● Traumatismos e queimaduras.
● Infección e inflamación (post erisipela ou linfanxite).
● Parálise.
● Insuficiencia venosa crónica.
● Micose: que provoca lesións cutánea.
GRAOS DO LINFEDEMA
A ISL (International Society of Lymphology) especifica que dentro de cada estadio, hai varios graos de diferencias volumétricas para clasificar a gravidade funcional:
Edema Leve (Menos do 20% do incremento do volume do membro).
Edema Moderado (Entre 20 – 40% do incremento do volume do membro).
Edema Grave (Máis do 40% incremento do volume do membro).
ESTADIOS DO LINFEDEMA
Estadificación da ISL (International Society of Lymphology) para cualificar as fases de desenvolvemento físico da enfermidade:
Estadio 0 – Sub-clínico
Dano do Sistema Linfático, non aparente. A inchazón aínda non é evidente, sutís cambios na composición tisular. O Linfedema non é perceptible e poden pasar meses ou anos ata que se manifeste o edema.
Estadio 1
Acumulación de fluído relativamente alto en proteínas. O edema só aparece pola tarde e a inchazón desaparece cando se eleva o membro. O edema deixa fóvea.
Estadio 2 – Precoz
O linfedema non desaparece despois dun descanso moderado e prolongado. Persiste a inchazón. Pel dura e só deixa fóvea premendo con forza. A elevación do membro por si mesmo non produce efecto sobre a inchazón.
Estadio 2 – Tardío
Pode deixar ou non fóvea ao aparecer exceso de graxa e fibrose de consistencia moderada e severa.
Estadio 3 – Elefantiase Linfostática
Inflamación asociada a complicacións tales como, maior deposición de graxa e fibrose, lesións na pel con verrugas (papilomatose), pequenas vesículas (quistes), roturas na pel con exudación de Linfa (fístulas) e induración definitiva.